J. polski

Czy wiesz, że mówimy:

- „Szkoda czasu i atłasu", mając na myśli rzecz lub zajęcie mało warte, którym nie warto poświęcać wysiłku. Powiedzenie jest przypisywane królowi Stanisławowi Augustowi, który miał w ten sposób ocenić przyniesiony mu panegiryk pewnego poety, napisany na atłasie.

- „Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi", mając na myśli to, że rezultat naszych działań jest w rękach opatrzności.

- „Na bezrybiu i rak ryba", mając na myśli to, że gdy nie ma rzeczy, na której nam zależy, musimy się zadowolić jej namiastką.

- „Jak się powiedziało A, to trzeba powiedzieć B", mając na myśli to, że zaczętych spraw nie powinno się zostawiać w połowie, lecz należy prowadzić je dalej.

- "Tłuc się jak Marek po piekle?
Według jednej z hipotez, przywołanej w Nowej księdze przysłów polskich, porównanie to ma źródło literackie. Według innej, popieranej przez językoznawców, pochodzi ono od dawnego słowa marek 'dusza pokutująca', spokrewnionego z marą, a później mylnie branego za imię własne. Por. nocny marek - żartobliwe określenie kogoś, kto lubi późno chodzić spać.

- lwie serce, odwaga, męstwo
Wyrażenie związane z postacią Ryszarda Lwie Serce (1157-1199), króla Anglii, uczestnika III wyprawy krzyżowej, opromienionego sławą rycerską. „Ale i w nim ocknęło się lwie serce. Wyprostowany, pewnymi kroki szedł naprzód, pragnąc jednym ciosem zwalić na ziemię każdego, kto zechce zakłócać jego marzenia" (Stefan Żeromski, Popioły).

- Zmieniać się jak w kalejdoskopie?
Jak w dziecięcej zabawce o kształcie tuby, w której kolorowe szkiełka odbijają się w trzech połączonych krawędziami zwierciadłach, tworząc barwne i regularne wzory, zmieniające się przy każdym poruszeniu tuby. Świadectwem przebrzmiałej już trochę popularności kalejdoskopu są utrwalone w polszczyźnie metafory: kalejdoskop zdarzeń, kalejdoskopowa kompozycja itp.